TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ
TS 11899
YÜZME HAVUZU SUYUNUN HAZIRLANMASI, TEKNİK YAPIM, KONTROL, BAKIM ve İŞLETMESİ İÇİN GENEL KURALLAR
Bu standart; TSE Teknik kurulunun 25 Nisan 2000 tarihinde kabul edilerek yayınlanmıştır.
0 - Konu, Tarif, Kapsam
1 - Suyun Özellikleri
2 - Suyun Hazırlanması ve Dezenfeksiyonu İçin Gerekli Olan Malzemeler
3 - Su Hazırlığı Metod Kombinasyonları ve Temel İlişkiler
4 - Su Özeliğinin Kontrolu
5 - Havuz Tipleri ve Su Hazırlık Tesisi (Filtrasyon) Kapasitesinin Bulunması
6 - Akış ve Dağıtım Sistemi
7 - Havuz Suyunun Isıtılması
8 - Makinalar, İnşaa Elemanları ve Diğer Donanımlar
9 - Korozyondan Korunma
10 - Otomasyon
11 - Havuz İçi Kaplaması ve Havuz Temizliği
12 - Denge (Rezerv) Deposu Hacminin Bulunması
13 - Havuz Teknik Yan Odaların Planlaması ve Yapılışı
14 -Yüzme Havuzlarının İşletilmesi
15 - Havuz Yapımı ve Teslimi İçin Talepler
0 - KONU, TARİF, KAPSAM
0.1 Konu
0.2 Tarifler
0.3 Kapsam
0.4 Amacı
0.5 Genel kurallar
1 - SUYUN ÖZELLİKLERİ
1.1 Havuz Doldurma Suyunun Özellikleri
1.2 Temiz Su ve Havuz Suyunun Özellikleri
2 - SUYUN HAZIRLANMASI ve DEZENFEKSIYONU İÇİN GEREKLİ OLAN MALZEMELER
2.1 Dezenfeksiyon Maddeleri
2.2 Topaklama ve Diğer Su Hazırlık Malzemeleri
2.3 pH Değerini ve Asit Kapasitesini Ayarlayıcı Malzemeler
3 - SU HAZIRLIĞI METOD KOMBİNASYONLARI ve TEMEL İLİŞKİLER
3.1 pH DEĞERİ ve ASİT KAPASİTESİ
3.1.1 Asit Kapasitesi Ayarı İçin Kullanılan Malzemeler
3.1.2 Asit Kapasitesinin Minimum Değeri
3.2 SU HAZIRLIK METOT KOMBİNASYONLARI
3.2.1 (1. Su hazırlık kombinasyonu) Absorpsiyon, Topaklama, Filtrasyon, Klorlama
3.2.2 (2. Su hazırlık kombinasyonu) Topaklama, Filtrasyon, Ozonlama, Absorpsiyon, Filtrasyonu, Klorlama
3.3 FİLTRE TESİSİ, ABSORBSİYON VE TOPAKLAMA İÇİN GEREKEN TEKNİK ŞARTLAR.
3.3.1 Aktif Kömür Tozlu Absorpsiyon ve Topaklama
3.3.1.1 Aktif Kömür Tozlu Absorpsiyon
3.3.1.1.1 Aktif Kömür Tozu Ölçüleri
3.3.1.1.2 Aktif Kömür Tozu Dozaj Miktarı
3.3.1.2 Topaklama (Flokulasyon)
3.3.2 -Filtre
3.3.2.1 Tek Tabakalı Filtreler veya TS 737 Su Filtresi
3.3.2.2 Çok tabakalı filtreler
3.3.2.3 Absorpsiyon Filtrasyonu
3.3.2.4 Filtre Kazanları İçin Zorunlu İlaveler
3.3.3 Filtrelerde Ters Yıkama
3.3.3.1 Tek Tabakalı Filtrelerde Ters Yıkama İçin Geçerli Değerler:
3.3.3.1.1 Tek Tabakalı Filtrelerde Hava ve Su Yıkaması
3.3.3.1.2 Tek Tabakalı Filtrelerde Su Yıkaması
3.3.3.2 Çok katlı Filtrelerde Ters Yıkama
3.3.3.4 Filtrasyon İşleminin Başarısının Kontrolü: Hemen filtre çıkışından alınacak filtre edilmiş su
3.3.3.5 Aktif Kömürlü Filtrelerin Ters Yıkaması
3.3.3.6 Absorpsiyon Filtrasyonu İşleminin Başarısının Kontrolü
3.4 OZONLAMA İÇİN GEREKLİ TEKNİK ŞARTLAR
3.4.1 Ozon Madde Konsantrasyonu
3.5 DEZENFEKSİYON
3.5.1 Klor Gazı Metodu
3.5.2 Sodyum Hipoklorit Metodu
3.5.3 Kalsiyum Hipoklorit Metodu
3.5.4 Kullanım Yerinde Üretilen Klor Gazı Metodu
3.5.5 Kullanım Yerinde Sodyum Hipoklorit Üretimi Metodu
3.6 KLOR DOZAJI ve KLOR TESİSİNİN KAPASİTESİ
3.7 HAVUZ SUYUNUN KONTROL, AYAR, KAYIT ve ÖLÇÜ SUYU TESİSLERİ
3.7.1 Su Kontrol, Ayar ve Kayıt Tesisleri
3.7.2 Ölçü Suyu Tesisleri
4 - SU ÖZELLİĞİNİN KONTROLÜ
4.1 Kontrollerin Zaman Aralıkları
4.2 Su Numunesi Alım Yerler
4.3 Deneme (Araştırma) Kapsamı
5 - HAVUZ TİPLERİ ve SU HAZIRLIK TESİSİ (FİLTRASYON) KAPASİTESİNİN BULUNMASI
5.1 YÜZME HAVUZU TİPLERİ
5.1.1 Atlama Havuzları
5.1.2 Derin Havuzlar (Yüzme bilenler için)
5.1.3 Derinliği Değişen Havuzlar
5.1.4 Dalga Havuzları
5.1.5 Sığ Havuzlar (Yüzme bilmeyenler için)
5.1.6 Su Atraksiyonları Olan Havuzlar
5.1.7 Su Kaydırağı Havuzları
5.1.8 Çocuk Havuzları
5.1.9 Ayak Yıkama Havuzları
5.1.10 Küçük Havuzlar
5.1.11 Sıcak Masaj Havuzları
5.1.11.1.Sıcak Masaj Havuzu (Müstakil)
5.1.11.2.Sıcak Masaj Havuzları (Kombine Kullanım)
5.1.12 Terapi Havuzları
5.1.13 Hareket Havuzları
5.1.14 Soğuk Su Havuzları (Şok havuzları)
5.2 YÜZME HAVUZLARI İÇİN ANMA YÜKÜ ve SİRKÜLASYON DEBİSİ
6 - AKIŞ ve DAĞITIM SİSTEMİ
6.1 Su Hareketi
6.2 Havuz Kenar Detayının Tesisi
6.3 Üstten Taşma Kanalları ve Izgarası
6.4 Denge Deposu
6.5 HAVUZA SU İLAVESİ
6.5.1 İlave Su miktarı
6.5.2 Teknik Donanım
6.6 Hidrolik Sistemdeki Arızalar
7 - HAVUZ SUYUNUN ISITILMASI
8 - MAKİNALAR, İNŞAA ELEMANLARI ve DİĞER DONANIMLAR
8.1 Pompalar
8.2 Filtre Ters Yıkama Körüğü
8.3 Boru Tesisatı
8.4 Armatürler
8.5 Sirkülasyon Debisi Ölçümü
8.6 Doldurma Suyu Sayacı
8.7 Topaklayıcı (Flok) Dozaj Tesisi
8.8 Bakım
9 - KOROZYONDAN KORUNMA
10 - OTOMASYON
10.1 Filtre Temizliği
10.2 Havuz Doldurma Suyunun Beslenmesi
10.3 Topaklama Malzemelerinin Dozajı
10.4 pH Değerinin ayarlanması
10.5 Klor Dozajı
10.6 Bakım
11 - HAVUZ İÇİ KAPLAMASI ve HAVUZ TEMİZLİĞİ
12 - DENGE (REZERV) DEPOSU HACMİNİN BULUNMASI
13 - HAVUZ TEKNİK YAN ODALARIN PLANLAMASI VE YAPILIŞI
13.1 Denge Deposu
13.2 Su İle Teması Olan Yüzeyler
13.3 Makine Dairesi
13.4 Filtre Tesisinin Yerleştirme Alanı
13.5 Dozaj Cihazlarının Yerleştirme Alanı
13.6 Dezenfeksiyon ve Ozonlama Tesislerinin Yerleştirilme Alanı
13.7 İşletme Kontrolleri İçin Oda
13.8 Atölye ve Yedek Parça Odası
14 -YÜZME HAVUZLARININ İŞLETİLMESİ
14.1 Genel
14.2 TEMİZLİK
14.2.1 Yüzme havuzları
14.2.2 Çocuk Havuzları
14.2.3 Sıcak Masaj Havuzları
14.2.4 Ayak Yıkama Havuzları
14.2.5 Soğuk Su Şok Havuzları
14.2.6 Taşma Kanalları
14.2.7 Denge Tankı
14.3 Sistem Parçaları ve Cihazların Kontrolü
14.4 FİLTRE TEMİZLİĞİ
14.4.1 Tek, Çok Tabakalı Filtreler ve Absorpsiyon Filtreleri
14.4.2 Ön Filtreler
14.5 Temiz Su İlavesi
14.6 SAĞLIKLI ve DÜZENLİ İŞLETME İÇİN KONTROL ve KORUMA
14.6.1 İşletme Defterinin Tutulması
14.6.2 Sistem, Makine ve Araçların Periyodik Kontrol ve Bakımları
14.6.3 Bakım ve Önceden Tedbir Olarak Sürekli Çalışır Vaziyette Tutma
14.7 Sıcak Masaj Havuzları İçin İlave Talepler.
14.8 İŞLETMENİN KAPATILMASI ve TEKRAR İŞLETMEYE AÇMA
14.8.1 Açık Havuzlar
14.8.2 Sıcak Masaj Havuzları
14.9 HAVUZ İŞLETMELERİNDE ÖZEL DURUMLAR
14.9.1 Düşük Kapasitede Çalıştırma
14.9.2 Havuzda Yosun Üremesi
14.9.3 Ek Su Devir Daimi (Su Atraksiyonları) Olan Tesislerin İşletilmesi
14.10 Tesiste Güvenlik
14.11 İşletmenin Kendisini Kontrolü ve Günlük İşletme Defterinin Tutulması
15 - HAVUZ YAPIMI VE TESLİMİ İÇİN TALEPLER
15.1 Yapıma İlişkin Talepler
15.2 Teslime (Bitime) İlişkin Talepler
15.3 Resmi Onay ve Teslim.
YÜZME HAVUZU STANDARTLARI
0-KONU, TARİF, KAPSAM
Bu standard, yüzme ve yıkanma havuzları sularının hazırlanması (arıtılması, dezenfeksiyonu), teknik yapım, kontrol, bakım ve işletme genel kurallarına dairdir.
| 0.2.1 | Yüzme havuzu tesisi | Yüzme havuzu ve yardımcı tüm teknik ve inşai yapıların tamamı |
| 0.2.2 | Yüzme Havuzu | İçinde 1 ya da daha fazla insanın aynı anda veya zaman aralıklı olarak bulunduğu, sürekli bir devridaim akışı olan büyük su küvetleridir. |
| 0.2.3 | Su hazırlığı | Havuz suyunun kullanım amacına ve belirli gereklere uyması için işlemden geçirilmesidir. |
| 0.2.4 | Dezenfeksiyon | Mikro organizmaların okside edici dezenfeksiyon maddeleri ile yok edilmesidir. |
| 0.2.5 | Havuz suyu | Havuzun içinde bulunan sudur. |
| 0.2.6 | Filtre edilmiş su | Filtre edilmiş halde, dezenfeksiyon malzemesi karışmamış sudur. |
| 0.2.7 | Temiz su | Filtre edilmiş suya Dezenfeksiyon maddesinin karışımından sonraki hazırlanmış sudur. |
| 0.2.8 | Taşırılan su | Su yüzeyi hareketliliği (dalgalanmalar) ile taşma kanalına akan sudur. |
| 0.2.9 | Taşan su | Sirkülasyona bağlı olarak havuz üst yüzeyinden denge deposuna taşan ham sudur. |
| 0.2.10 | Ham su | Su hazırlama tesisine gönderilen su. (Havuzdan dönen su) |
| 0.2.11 | Doldurma suyu | İlk dolum veya su ilavesi için kullanılan su. |
| 0.2.12 | Atık su | Ters yıkama ile filtreden boşaltılan su. |
| 0.2.13 | Su kirleticileri | Havuz suyuna karışmış olan inorganik, organik maddeler ve mikroorganizmalar. |
| 0.2.14 | Havuz su akışı | Suyun giriş ve çıkışı sonucu, havuzda oluşan karışım ve sevk aşamalarıyla çözünen dezenfeksiyon maddesinin dağılımını ve kirliliklerin atılmasına etkiyen, havuz içi genel su hareketidir. |
| 0.2.15 | Geciktirme | Kirliliklerin havuzdan atılmasının bir şekilde aksaması. |
| 0.2.16 | Yöntem kombinasyonları | Havuz su hazırlama aşamalarının tümü. |
| 0.2.17 | Kullanıcı frekansı (n) | Saat başına düşen havuzdaki yüzücü değişimi. |
| 0.2.18 | Anma yükü (N) | Ölçümlendirme için temel alınan saat başına kişi sayısı. Yüklenebilirlik faktörü ve temiz su sirkülasyonuna denk gelir. |
| 0.2.19 | Su hazırlık metot kombinasyonlarının hazırlama gücü | İstenilen fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik gereklerin sağlanması bakımından, ham su ile temiz suyun arasındaki potasyum permanganat ile yapılan oksitlenebilirlik farkı (DOx) karakteristiği. |
| 0.2.20 | Hijyen yardımcı parametreler | Serbest klor, bağlı klor, redox gerilimi, pH değeri. Bromür ve iyodür ihtiva eden sularda: klor şeklinde serbest ve bağlı halojenler. |
| 0.2.21 | Kişi başına düşen su alanı (a) | Bir kişi için hesaplanan su alanı (havuz yüzeyi). |
| 0.2.22 | Yüklenebilme faktörü (k) | Anma yükünün temiz suya oranıdır. k = N/Q |
| 0.2.23 | Sirkülasyon debisi Q | Birim zaman içinde su hazırlık tesisinden geçen su miktarıdır. |
Bu Standard; yüzme ve yıkanma havuzu çeşitleri, tatlı su, deniz suyu, şifalı su, mineralli su, termal suyu ihtiva eden havuzlar ve sıcak masaj havuzları sularının hazırlanması, teknik yapım, bakım ve işletme için genel kuralları kapsar.
Bu standardın amacı; havuz suyu niteliğini, sağlık güvenilirlik ve estetik açıdan doğru ve sürekli (kesintisiz) olarak sağlayarak insan sağlığı açısından problemsiz hale getirmektir. Bu amaca, ancak doğru kapasite ve nitelikte cihaz seçimi, işletme ve kontrol olarak adlandırılan işlemlerin gerekleri yerine getirilmelidir.
Suyun temizliği veya kirliliği su içindeki yabancı maddelerin miktarına bağlıdır. Havuza girenlerden ve çevreden gelen mikro organizmalar ve diğer kirlilikler; bir arıtma işlemine tabi tutulurlar. Kalan kirlilikler ise havuz suyuna katılan oksitleyici dezenfeksiyon maddelerince yok edilirler. Havuz içindeki dezenfeksiyon etkinliğinin kontrolü için, on üssü dört adet kadar pseudomonas aeruginosa'nın en geç 30 saniyede yok edileceği esas alınmıştır. Dezenfeksiyon malzemeleri konsantrasyonu havuzda yalnızca gereği kadar olmalıdır. Havuza girenler veya diğer kaynaklardan gelen (örneğin toz, vs.) ve suda asılı (=kolloidal) vaziyette bulunan mikro organizmalar ve organik esaslı kirleticiler su hazırlama (=arıtma) yoluyla sudan uzaklaştırılırlar. Bunun için: Topaklama, Filtrasyon, Oksidasyon, Absorpsiyon, Dezenfeksiyon işlemlerinin kombinasyonuna gereksinim vardır.
Dezenfeksiyon ve su hazırlığı için sadece bu standardda bahsedilen kimyasallar kullanılabilir. Bu malzemeler ayrıca çevre koruma taleplerini karşılamalıdır. Havuzlarda kullanılan kimyasal malzemelerin ve karışımların beraberinde tüm önemli bilgileri ve kullanma talimatlarını, güvenlik bilgilerini içeren TÜRKÇE lisanında hazırlanmış etiketleri olmak zorundadır. Ayrıca işletmeci tarafından kullanma talimatları ve güvenlik uyarıları uygulama yerinde bulundurulacaktır.
Su hazırlığı ile sistemden uzaklaştırılamayan maddelerin konsantrasyonu, su ilavesi ile (seyreltme) belirlenen sınırlar içinde tutulur.
Su hazırlığı ve dezenfeksiyonun etkinliği havuz içindeki akışın dolayısıyla karışımın doğruluğuna bağlıdır. Su akışı, havuz içindeki suyun parametrelerinin her yerde aynı olmasını (karışımı) düzenlemeli, özellikle su yüzeyinde gerekli dezenfeksiyon malzemesi konsantrasyonunun sağlandığı güvence altına alınmalı ve havuzda oluşan kirliliğin en kısa yoldan sistemden uzaklaşmasını sağlamalıdır.
Havuz suyu hazırlığı ve gerekleri konusu; havuz çanağı şekli, hidrolik sistem, su hazırlama metod kombinasyonları, proses kumandası için ölçü ve ayar sistemleri, hijyeni parametresi olarak serbest klor, bağlı klor ve pH değeri , redox gerilimi gibi değerlerin birlikte etkimesine bağlıdır. Bu standarda uygun bir havuz tesisinin gücü; hijyenik taleplerin, anma yükü değerine kadar güvenli bir şekilde sağlanmasına olanak verir. Mineralli sularda, suyun özelliği dikkate alınarak ilave önlemler alınmalıdır.
